Scandinavia in Defense of Jews/Scandinavian Esperantists in Israel

Scandinavia, as a whole needs to be reexamined and haled for their unique behavior defending Jews during the Holocaust.  Beyond saving their own Jews, Sweden, received all of neighbouring Denmark's Jews, when under attack from Hitler.

The most famous Righteous Among the Nations is Raoul Wallenberg. As a Swedish diplomat he is said to have saved about 10,000 Hungarian Jews. An assistant of his, Valdemir Langelet, I believe, was an Esperantist. http://www.jewishpost.com/culture/Immortalizing-Sacred-Souls.html
http://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%90%D7%95%D7%9C_%D7%95%D7%9C%D7%A0%D7%91%D7%A8%D7%92

Recent estimates are that today, 2011, about 200,000 Jews are "Wallenberg" Jews, or descendents of the Jews saved by the Swedish Embassy, via Raoul Wallenberg.

I commend the Finn, Tom Nyland, living in Sweden, for appropriate defense against endless international verbal attack against Israel, at the Social Network Site Ipernity, popular among Esperanto-speakers.

I found out about this the Middle East Peace Orchestra from an English-Danish-Jewish Esperantist, Betty Chatterjee.
http://www.youtube.com/watch?v=WXGemXefzdw
Here they perform in a large theatre in Copenhagen.

Mi estis inter la pli proksimaj homoj al svedo, Jeremi Gishron, kiu migris al Israelo, edzigxis kun Miriam (el Morok-juda diveno) kaj eble havis 3 infanojn. Ni pasigis plurajn tagojn kune, i.a. en Jerusalemo, kie li long-tempe logxis. Mi au'dis pri lia malsano kaj subita morto en malsanulejo antau' kelkaj jaroj.Mi ne sukcesis paroli kun la edzino, spite ke mi akiris telefon-numeron. Inter alia ni ekspoziciis pri Esperanto cxe la Pac-vilago inter Tel-Avivo kaj Jerusalemo. Alian tagon ni marsxi kun Esperanto flago dum festo marsxo kun miloj da homoj apud la montaro de Jerusalemo kun mia filino kaj eks-edzino. En 2000, post UK li gvidis esperantistojn en Jerusalemo (min ankau'). Li tradukis volantule de la hebrea dum antau'-kongreso en la Pac-vilagxo. Li havis vastan retan agadon/eldonejon sub nomo Sivron. Post lia morto gxi malaperis de la reto. Dum kelkaj jaroj li konservis oficejeton centre de la urbo. Li logxis ekster-centre de Jerusalemo, proksime de mia bo-frato. Rimarkinde, li konvertigxis al ortodoksa judo dum la pliparto de sia vivo. Lia viv-dau'rigo estis eble malpli ol 60? Estis nekrologo cxe Esperanto/UEA.



Dum la unuaj jaroj kiam mi estis en Israelo (de 1976 kaj poste, dana virino, kiu edzigxis al aktiva Israela esperantisto (Esther kaj Hanania Haroun) estis inter la 20 plej aktivaj esperantistoj en Tel Avivo.  Sxi estis vigla kaj amika virino. Mi bone observis la danan akcxenton de sxi dum parolado en Esperanto kaj hebrea. Eble mi legis pri la morto de la edzo antau' pli ol jardeko, sed mi ne scias pri la trovigxo/farto de sxi.

The Danish website on Danish Jewery is: http://goldberg.nu/magasinet/